Zaangażowanie Żydów w życie Lipna

Izraelici pomimo swojej odrębności kulturowej, bardzo często angażowali się w życie społeczności Lipnowskiej. 

Lipnowscy  Żydzi posiadali szereg drobnych, aczkolwiek prężnie działających organizacji politycznych. Wśród nich wymienić można np. Organizacje Syjonistyczną, której prezesem był kupiec Ruda Lajb. W mieście funkcjonowały także dwa żydowskie kluby sportowe: ‘’Makabi” oraz „Gwiazda”, które rywalizowały sportowo z innymi lipnowskimi klubami. Przy ulicy Koziej mieściła się Biblioteka Żydowska im. Pereca, w której urządzano różne odczyty. Przy bibliotece działał też Uniwersytet Powszechny im. Michalewicza.

(Żydowskie organizacje)

(Zarząd klubu sportowego Makabi)

(Klub sportowy Makabi)

(Legitymacja członka klubu sportowego Makabi)

(Żydowska organizacja skautowa)

Obywatele żydowscy od momentu powstania Ochotniczej Straży Pożarnej w Lipnie zasilali jej szeregi. Ponadto wśród osób, które przyczyniły się do jej powstania w 1891 roku wymienić można Dawida Kauffmana i właściciela sklepu kolonialnego Lewina Majerana. Do orkiestry strażackiej przez 36 lat należał Efraim Beger.

(Korpus lipnowskiej straży ogniowej, lata 30.)

Wspomniany właściciel kantoru, Pinkus Ferszt, był także osobą, która przykładała dużą wagę do dobrych stosunków chrześcijańsko-żydowskich.  W 1930 roku, podczas wizyty biskupa Karola Radońskiego w Lipnie, Ferszt przywitał go w imieniu społeczności żydowskiej oraz wygłosił okolicznościowe przemówienie.

(Lipnowski kościół przygotowany na przybycie biskupa w 1915 roku)

W 1928 roku na radnych do Rady Miejskiej powołani zostali m.in.: Natan Wołkowicz (Bund), kamasznik Abram Dyner (Żydowski Robotniczy Komitet Wyborczy ‘’Polaej-Syjon”) czy kupiec Binem Taca (‘’Żydzi-ortodoksi”). Również w roku 1934 miejscowi Żydzi znaleźli się w Radzie Miejskiej. 

(Rada miejska w 1928 roku)

Podczas najazdu bolszewickiego w 1920 roku, w skład miejskiego komitetu bezpieczeństwa weszło dwóch Żydów: Eliasz Majeran i rabin Samuel Brot. Ponadto gdy bolszewicy aresztowali proboszcza parafii rzymskokatolickiej ks. Walentego Załuskę, który sprzeciwiał się grabieżom dokonywanym w mieście przez najeźdźców, w jego obronie stanęli rabin oraz proboszcz parafii ewangelicko-augsburskiej. Rabin Samuel Brot oraz pastor Zygmunt Michelis zbierali wśród mieszkańców podpisy na petycję o uwolnienie księdza z rąk bolszewików.

(pastor Zygmunt Michelis)

Współpraca pomiędzy chrześcijanami a Żydami w mieście istniała nie tylko w momentach jubileuszy czy zagrożenia ojczyzny, lecz także w życiu codziennym. Wśród mieszkańców Lipna istniał niepisany zwyczaj, że park miejski im. Gabriela Narutowicza w sobotnie popołudnia zarezerwowany był dla Żydów, którzy mogli wypoczywać w nim podczas szabasu. Ponadto bogatsi Żydzi wspierali finansowo akcję dożywiania ubogich dzieci, a także wsparli powstałe w 1917 roku Gimazjum Realne im. Henryka Sienkiewicza, przekazując do biblioteki szkolnej ponad 500 woluminów. 

(Park miejski w latach międzywojennych)

(Mężczyźni w parku miejskim, siedzący w kafejce)

(Żydówka Riwka Krowicki w parku miejskim, przy dębie wolności)